12.03.2018 14:55:00
Kalın Bağırsak Kanseri (Kolorektal
Kanser)
Kolorektal kanserler hem kadınlarda hem de erkeklerde Türkiye’de üçüncü
sırada yer almaktadır. Erkeklerde yüz binde 22,8 ve kadınlarda ise yüz binde
13,8 sıklığında görülmektedir.
Risk Faktörleri:
Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemekte olup en bilinen risk
faktörleri şunlardır;
* Aşırı kilolu veya obez olmak
* Fiziksel olarak aktif olmamak* Fazla miktarda işlenmiş gıda veya
kırmızı et tüketimi
* Alkol Kullanımı
* Sigara
* İleri yaş
* Ailede benzer kanser öyküsü bulunması
Bazı Genetik Hastalıklar:
* Belli genlerdeki değişiklikler
kolorektal kanser riskini arttırır. Herediter nonpolipozis kolon kanser (HNPCC)
kalıtımsal (genetik) kolorektal kanserin en yaygın tipidir.
* Familyal adenomatöz polipozis
(FAP) kolon ve rektumda kalıtımsal poliplerle karakterize nadir bir durumudur.
APC adında özel bir gendeki değişiklikler sonucu olur.
* Daha önceden kolorektal kanser
geçirmiş olmak: Kolorektal kanser öyküsü olan bir kişide tekrar kolorektal
kanser gelişebilir.
* Ülseratif kolit veya Crohn
hastalığı: Bağırsakta adı geçen iltihabi hastalığı olanlarda kolorektal kanser
riski artmıştır.
Kalın bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı basamaklar da
mevcuttur. Örneğin fiziksel egzersiz,
aşırı kilolardan kurtulmak, sigara ve alkol kullanmamak, yüksek lifli, düşük
yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır.
Belirtiler:
Kolorektal
kanserlerde en sık görülen belirtiler şunlardır;
* Bağırsak alışkanlıklarında
ishal-kabızlık gibi değişikliklerin meydana gelmesi ve bu değişikliklerin
birkaç günden uzun sürmesi
* Bağırsakta tam boşalmama hissi
* Dışkıda kan (parlak ya da koyu
kırmızı), veya dışkı renginde koyulaşma
* Karında şişkinlik, kramp tarzında ağrı
veya gaz şikâyeti
* Bilinen bir neden olmaksızın kilo
kaybı
* Sürekli yorgunluk
Tanı:
Sağlık Bakanlığımızın “Sağlıkta Dönüşüm
Programı” ile toplum tabanlı kanser taramalarına yönelik, ülke genelinde yerleşik
ve mobil Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezleri (KETEM) kurulmuştur.
Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar
belirti vermezler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya
koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması
poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden
tanınıp çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Erken tanı konulduğunda,
kolorektal kanserin tedavisi daha etkin olabilir. Bu nedenle, 50 yaş
üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler
daha erken tarama programına alınmalıdır. Taramada ülkemizde “gaitada gizli kan
testi” uygulanmakta ve bu testi 50-70 yaş arasındaki herkesin 2 yılda bir
yaptırması önerilmektedir.
Dışkıda gizli kan saptanıp kolonoskopi yapılan kişilerde henüz
kanserleşmemiş polip halindeki tümörler tespit edilerek kanser gelişmesi
önlenebildiği gibi kanser gelişmiş olan olgularda da erken teşhis ile ölüm
oranları azaltılmaktadır.
Ülkemizde de KETEM’lerde ve Aile Sağlığı Merkezlerinde 50-70 yaş
arasında kadın ve erkek nüfusa; kalın bağırsak kanseri taraması gaitada gizli
kan kiti yardımıyla hızlı, pratik ve güvenilir şekilde ücretsiz olarak 2 yılda
bir yapılmaktadır. 50 yaşından sonra her 10 yılda bir de kolonoskopi
önerilmektedir. Taramalarınızı yaptırmak için KETEM, TSM ve Aile Hekimlerine
başvurunuz.
Erken Teşhis Hayat Kurtarır.